Հայոց ցեղասպանություն. «Մի դար է անցել ու էլի մի քիչ» / Armenian Genocide: “There passed a century and a little more”

Թե հա՛րկ լինի կմեռնե՛նք էլ, բա՛յց ապրելո՛վ ենք հաղթելո՛ւ:
*

Մի դար է անցել ու էլի մի քիչ

Մի դար է անցել ու էլի մի քիչ,
Երբ անապատի ավազի վրա
Թողնվո՛ւմ էին արյունո՛տ հետքեր,
Երբ յաթաղանի զարկից ավերի՛չ
Կտրատվո՛ւմ էին գլո՛ւխ ու ձեռքե՛ր:

Լո՜ւռ ու վախեցա՛ծ բազմության աքսո՛ր,
Որ տեսավ դաժա՛ն արհավի՜րք ու սո՛վ,
Որ մորթվե՛ց, ինչպես մատաղին՝ զո՜հը,
Իսկ թո՞ւրքը…
Իսկ թուրքը հրճվո՜ւմ էր, իսկ թուրքը գո՜հ էր:
Խրախճա՜նք էր նա աղետից պոկո՛ւմ,
Բռնաբարելու մոլուցքո՛վ պատված՝
Որբերի միջից աղջիկնե՜ր ջոկում…

Մի դար է անցել ու էլի մի քիչ,
Երբ ամբողջ ազգին անողոքաբա՛ր խոշտանգո՛ւմ էին,
Սպանո՛ւմ ու մորթո՛ւմ,
Եվ ժողովուրդը՝ շիվա՛ր, սարսափա՛ծ,
«Հայր մեր»-ն էր հույսո՜վ լցված աղոթո՛ւմ…

Դիա՛կ դիակի վրա նետելով՝
Թո՛ւրքը ձեռքերը հայո՛վ արյունեց,
Եվ իր խելահե՜ղ խրախճանքի մեջ
Հայ ժողովրդին ի՛ր Հայրենիքում
Բնաջի՛նջ արեց:

Մի դար է անցել ու էլի մի քիչ,
Սակայն, չի՛ փոխվել կերպը՝ բորենուց,
Այսօ՛ր էլ հային կբնաջնջի՝
Վառվա՛ծ լինելով մեր հա՛յ լինելուց:

Նա իր երազած Մեծ Թրքստանի
Քարտե՛զն է մտքում թաքուն փայփայում
Ու ճանապարհին իր այդ բաղձալի՜
Հենց հա՛յն է, միա՛յն, որ ոսկորի՛ պես
Կանգնե՛լ է նրա լափո՛ղ կոկորդին ու կուլ չի՛ գնում:

Եվ, ահա՛, այսօ՛ր, երբ աշխա՜րհը մեծ
Ժողովրդավա՜ր ու զարգացա՜ծ է,
Թուրքը սպանո՛ւմ է համարձակ հային,
Ըմբո՛ստ, մտածո՛ղ, խելացի՛ հային,
Հայի՛ն, որ ուժե՛ղ ու կայացա՛ծ է,
Որ տաղանդավո՛ր ու զարգացա՛ծ է,
Քանզի իր ներսում բորենու ճի՜չ է.
Հայ առյուծի՛ց է իր հոգում կաղո՛ւմ,
Ու թեև ձեռքին թո՛ւղթ ու գրի՛չ է՝
Նա յաթաղա՜նն է իր մտքում պահում,
Վախկո՛տ ու նվա՛զ բորենու նման
Նենգությա՛մբ է իր գո՛յը պահպանում:

Սակայն, որտեղ, որ հայը մաքառե՛լ,
Որտեղ զենքո՛վ է իր կյանքը պահել,
Այնտեղ բորենին փախե՛լ է վախով,
Չի՛ եղել հայը այնտեղ սրախո՛ղ,
Միասնակա՛ն է եղել և ուժե՛ղ,
Ե՛վ եղել հաղթո՛ղ, և՛ եղել անպա՛րտ,
Ու իր հավատքո՛վ, իր ոգո՛վ արի
Դաժան թշնամուն պարտությա՛ն մատնել,
Դարձըրել ի՛ր իսկ դավերի պատա՛նդ:

Մի դար է անցել ու էլի մի քիչ,
Եղածի մասին ի՞նչ ենք հասկացել,
Իսկ հասկացել ենք մենք ահա՛, թե ինչ…

Թույլին կմորթե՛ն, կտանջե՛ն՝ ծաղրո՛վ,
Կքշե՛ն նրան որտեղ, որ ուզեն,
Կհրամայե՛ն տիրակա՛ն ձայնով,
Քանզի թո՜ւյլ է նա, անզո՜ր է, անզե՜ն…
Եվ, հակառա՛կը, թե ուժե՛ղ ես դու,
Հզո՛րն էլ հետդ նստում է հաշվի՛,
Հարգո՛ւմ է, պատվո՛ւմ ու գնահատո՛ւմ՝
Ո՛ւժըդ զգալով սեփական կաշվի՛ն,
Քանզի հենց ո՛ւժն է իրավո՛ւնք ծնում
Բորենիների այս մե՜ծ աշխարհում…

Եվ, ուրե՛մն, մե՛նք, այլևս երբե՛ք
Պարտվելու ո՛չ մի իրավունք չունենք՝
Թե՛ մարտի պահին, թե՛ խաղաղ կյանքում.
Հզո՛ր ու ուժե՛ղ երկիրն է միա՛յն
Թշնամուն պահում իր տեղում անքո՛ւն:

Մի դար է անցել ու էլի մի քիչ
Ու դեռ շա՛տ դարեր կապրե՛նք վեհորեն,
Հայ բանաձև՛ը՝ «Զե՛նք, խա՛չ ու գրի՛չ»
Թող, որ մեզ լինի հո՛ւյս ու ապավե՛ն:

Առլեն Շահվերդյան

Գրել եմ՝ 16-17.04.2019

Լուսանկարը՝ Արտակ Ներսիսյանի:
____________________

© Սույն գրական կայքի կանոններով՝ հրապարակված բանաստեղծության հեղինակային իրավունքները պաշտպանված են, հետևաբար արգելվում է տեղադրել այն սոցիալական ցանցերում կամ այլ կայքերում՝ առանց բանաստեղծության հեղինակի անունը և տվյալ էջի հղումը նշելու:
___________________________________________________

Dear Readers, this Armenian poem “There passed a century and a little more” is dedicated to all victims of the Armenian Genocide. There passed a century and a little more since 1915, but all Armenians still remember and will always remember the memory of all our innosent victims, all our compatriots who fell victims in the Ottoman Empire. One and a half million Armenians became victims of Turkish barbarism. Their memory is always in the heart of every Armenian. Time will come and there will win the historic justice.

__________________________________

ՈՒՇԱԴՐՈՒԹՅՈ՛ՒՆ. Սույն գրական բլոգի հեղինակային իրավունքների պաշտպանության վերաբերյալ
Սույն բլոգ-կայքի հեղինակային իրավունքները պատկանում են դրա հեղինակին՝
Առլեն Շահվերդյանին: Բլոգում տեղ գտած նյութերը պաշտպանված են Հեղինակային իրավունքով: Մեջբերումներ անելիս հղումը arlenshah.wordpress.com-ին պարտադիր է: Հեղինակային հոդվածների, գրառումների, լուսանկարների մասնակի կամ ամբողջական վերարտադրությունն այլ կայքերում կամ զանգվածային լրատվամիջոցներում առանց arlenshah.wordpress.com-ին հղման արգելվում է:

Գրական բլոգ | Ֆեյսբուք | Թվիթեր | Յութուբ
Առլեն Շահվերդյանի գրական բլոգ. «Տոն, որը միշտ քեզ հետ է»,- Էռնեստ Հեմինգուեյ
__________________________________

ATTENTION! About this Literary Blog Copyright Protection
Arlen Shahverdyan, the Author of this Blog possesses its Copyright. All the materials of this blog are Copyright protected. When quoting, the reference (link) to arlenshah.wordpress.com is compulsory. The partial or complete reproduction of the Author’s articles, posts or photos in other sites or Mass Media is prohibited without the reference to arlenshah.wordpress.com.

Literary blog | Facebook | Twitter | Youtube
Arlen Shahverdyan’s literary blog: “A moveable feast”,- Ernest Hemingway

*
Մի տպեք այս էջն առանց անհրաժեշտության, մտածեք շրջակա միջավայրի մասին
Do not print out this page without need – think about the Environment